Tonlulaşma nedir?
1. Sözcüklerin içinde veya sözcüklerin sonunda bulunan sessiz seslerin ses nedenleriyle sesli ünsüzlere dönüşmesi olayıdır. Tonlama da bir tür benzeşmedir. /p, ç, t, k/ sesleriyle biten bir sözcük, sesli harfle başlayan bir ek aldığında, iki sesli harf arasındaki sesler /b, c, d, g-ğ/ tonlu seslere dönüşür.
Aykırılaşma nedir örnek?
c) Ayrımlaşma: Benzer veya aynı olan iki ünsüzden birinin ayrışmasıdır: ahçı ( Bazı kelimelerde çeşitli sebeplerden dolayı basit ünlüler yuvarlanır veya bazı ünsüzler dudak ünsüzlerine dönüşür. (Werfen) >werfen, (konşu) > kom? gibi bir şey. Ünsüz sertleşmesi Sert ünsüzle biten kelimeler c, d, g ünsüzleriyle başlayan bir ek aldıklarında, ekin bu ilk ünsüzü sertleşerek ç, t, k ünsüzlerinden biri olur. Bu duruma ünsüz sertleşmesi denir: dolapta, açtı, aşçı, gördüm, çiçekten, kitapçıdan, dişçiden, ocakta, bitkin, 15 yaşında, Karabük’ten vb. “gövabilk-im ⇒ görülmüş” (ünsüz değişimi) “de-yor-lar ⇒ diyer” (sesli harf daralması) “ben-e ⇒ bana” (ünlü harf değişimi) Parçada füzyon ünsüz yoktur. B’de “art-a ⇒ arda”, D’de “kirlilik-i ⇒ çekme”, E’de “hüküm et-e-me-y-en ⇒ egemen” sözcüklerinde ünsüz değişimi (yumuşama) vardır. Ünsüzler, sesli olup olmamalarına göre sınıflandırılır: Sesli ünsüzler: Ses tellerinin titreşimiyle oluşurlar. Sesli ünsüzler yerine yumuşak sesli terimler de kullanılır: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z. Sessiz ünsüzler: Ses tellerinin titreşimi sona erdiğinde oluşurlar. Daralma: Adlaştırılmış bir cümlede bir sesli harfin veya sesli harfle birlikte yanındaki ünsüzün kaybına daralma veya hece kaynaşması denir. Örnek: Pazar > Pazartesi, eczane > eczane, postane > postane, vb. Sessiz ünsüzler /ç/, /f/, /h/, /k/, /ḳ/, /p/, /s/, /ş/, /t/ harflerinin sesli ünsüzlere dönüşmesiyle oluşan ses olayına ötümlenme denir. Gerileyen asimilasyon (dudak ünsüzlerinin uyumu), bir dudak ünsüzü b’nin, kendinden önceki damak ünsüzü n’yi bir dudak ünsüzü m’ye dönüştürmesi olgusudur. Farsça sözcüklerde sıklıkla görülür. Özel isimlerde (İstanbul, Safranbolu, vb.), bileşik sözcüklerde (sonbahar, büyük, vb.) Lehçe veya altlehçe; Aynı standart dil tarafından birleştirilen bir lehçe içindeki benzer fonetik biçimler ve deyimlerin topluluğu. Örneğin: Kütahya, Rize, Erzurum, Urfa, Nevşehir lehçesi; İstanbul lehçesi, standart Türkçenin temelini oluşturan lehçedir. İki şekilde incelenir: Ünlü düşmesi ve ünsüz düşmesi. Aşağıda buna dair örnekler verebiliriz. – Ünlü düşmesi: “uyu” kelimesine “ku” eklenirse “uyu” olarak yazılır ve “u” harfi düşer. Ünsüz düşmesi: Ufak kelimesine “cık” eki eklenirse ufaklık olarak yazılır ve “k” harfi düşer. “Bağrı” sözcüğünde ünlü düşmesi (bağrı “Fıstıkçı şahap”, Türkçedeki sert ünsüzleri ezberlemek için kullanılan bir deyimdir. Türkçede, bir kelime “f, s, t, k, ç, ş, h, p” ünsüz harflerinden biriyle (sert ünsüz) bitiyorsa ve bir ek “d” veya “c” ünsüz harfiyle başlıyorsa, bu kelimelere d, t’ eat; c, ç ünsüz harfi olur. Sessiz ünsüzler /ç/, /f/, /h/, /k/, /ḳ/, /p/, /s/, /ş/, /t/ harflerinin sesli ünsüzlere dönüşmesiyle oluşan ses olayına ötümlenme denir. Kesintili “b, c, ç, d, g, k, p, t” ünsüzlerinin sürekli “l, m, n, r, y, f, ğ, h, j, s, ş, v, z” ünsüzlerine dönüşmesine denir. Bu ses olayı yayılma ve akışkanlaşma olmak üzere ikiye ayrılır. Türkçe sözcüklerde sesli ünsüzlerle (b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z) birlikte bulunan ünsüzler; sessiz ünsüzlerle (ç, f, h, k, p, s, ş, t) birlikte bulunan ünsüzler vardır. Bu uyuma ünsüz uyumu veya ünsüz benzeşmesi denir. Dilimizde ses olayları 8 başlık altında incelenir: Ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, ses kaybı, ses türemesi, ünlü daralması, kaynaşma ve harmanlama. “Benzersizlik. Bir kelimede aynı veya benzer kelimelerin farklılığı/önemliliği. Bir ünlüyle biten bir kelime, ünlüyle başlayan başka bir kelimeyle birleştirildiğinde bir düşme meydana gelir. İki ünlü yan yana gelemeyeceğinden, bu kelimelerde meydana gelen ünlü düşmesine ünlü aşınması denir. Bunun en iyi örneği “coffee” ve “six” kelimelerinin birleştirilerek “breakfast” (kahvaltı) kelimesinin oluşturulmasıdır. Bu tür ses türetmeleri, anlamı güçlendirilen bazı nitelik adlarında da görülmektedir: dürpdüz > dürpedüz, güpgündüz > güpegündüz, sapsağlam > sapa-sağ, bir-cik > bircik, dar-cık > daracık, genç-cık > Gençcik; wenig-wenig > ein bisschen vb. Sessiz ünsüzler /ç/, /f/, /h/, /k/, /ḳ/, /p/, /s/, /ş/, /t/’nin sesli ünsüz eşdeğerlerine dönüşmesiyle oluşan ses olayına entonasyon denir. Yayınlarda bu terim için “titreşimli”, “tonal”, “seslendirme” ve “sonorant” terimleri de kullanılmıştır. Tavsiyeli Bağlantılar: Lilith Ve Havva Aynı Kişi MiBitkin kelimesinde hangi ses olayı vardır?
Art Arda hangi ses olayı?
Tonlu tonsuz ne demek?
Eczanede hangi ses olayı vardır?
Ötümlüleşme ses olayı nedir?
Dudak ünsüzü uyumu nedir örnek?
Ağız dili nedir örnek?
Uyku benzeşme var mı?
Kardeş hangi ses olayı?
Ötümlüleşme ses olayı nedir?
Sızıcılaşma ne demek Türk dili?
Tonlu tonsuz uyumu nedir?
Kaç tane ses olayı vardır?
Aykırılaşma Türkçe ne demek?
Ünlü aşınması nedir örnek?
Gencecik’te hangi ses olayı vardır?
Sedalılaşma nedir?