Son Görülmesi Kapalı Olan Birinin Son Görülmesini Nasıl Görürüz? Dijital Gizlilik, Güç ve İktidar Üzerine Bir Siyasi Okuma
Bir siyaset bilimci için her davranış, her tercih ve hatta her “gizlenme” biçimi, bir iktidar göstergesidir. “Son görülmesi kapalı olan birinin son görülmesini nasıl görürüz?” sorusu, yüzeyde teknolojik bir merak gibi görünse de aslında dijital çağın en derin siyasal metaforlarından biridir. Bu soru, güç ile görünürlük arasındaki ilişkiyi, bireyin özgürlüğüyle toplumsal kontrol arasındaki dengeyi ve mahremiyetin siyasal anlamını tartışmaya açar.
—
İktidarın Yeni Formu: Görülmemek Gücün Yeni Biçimi mi?
Klasik siyaset teorilerinde iktidar, gözetimle, denetimle ve görünürlükle özdeşleştirilirdi. Ancak dijital çağda iktidar artık sadece görenin değil, görünmemeyi seçenin elindedir. “Son görülmesi kapalı” olmak, bir güç stratejisidir — bilgi asimetrisi yaratır. Bilgiye erişemeyen taraf güçsüz kalır, tıpkı uluslararası ilişkilerde istihbarat üstünlüğüne sahip olan devletlerin diplomatik üstünlüğü gibi.
Bir erkeğin bu özelliği kullanma biçimi genellikle stratejiktir: görünmez olarak kontrolü elinde tutmak, zamanın ve iletişimin efendisi olmak. Bir kadının yaklaşımı ise çoğu zaman daha demokratiktir: sınırlarını belirleyerek mahremiyetini korur, ama bağlantılarını tamamen kesmez. Her iki durumda da görünürlük politik bir tercihe dönüşür.
Burada asıl soru şudur: “Kendini gizleyen mi daha özgür, yoksa gizleneni görebilen mi daha güçlüdür?”
—
Kurumlar ve Denetim: Dijital Alanın Devletleşmesi
Günümüz dünyasında dijital platformlar —WhatsApp, Instagram, X gibi— sadece iletişim araçları değil, kurumsal güç merkezleridir. “Son görülme” gibi basit bir özellik bile, kullanıcıların davranışlarını denetleyen ve yönlendiren mikro-iktidar mekanizmaları üretir.
Siyaset bilimi açısından bu, “devletin yerini platformların aldığı” yeni bir düzenin göstergesidir. Artık bireyler, kendi mahremiyetini düzenleyen “küçük vatandaşlar” hâline gelmiştir. Her kullanıcı, kendi veri politikalarının yasama organıdır. “Son görülmeyi kapatmak” artık bir buton değil, bir anayasa maddesi gibidir: kişisel özgürlüğün sınırlarını belirler.
Ancak bu özgürlük yanılsaması tehlikelidir. Çünkü kapalı “son görülme” bir savunma gibi görünse de, sistemin içinde görünmezliği bile sistem tarafından kayıt altına alınır. Foucault’nun gözetim toplumunu hatırlayalım: “Her görünmezlik, bir başka göz tarafından ölçülür.”
—
İdeoloji ve Görünürlük: Dijital Sessizliğin Politik Anlamı
Her ideoloji, bireyin toplum içindeki yerini belirler. Dijital çağın ideolojisi ise “görünürlük” üzerine kuruludur. Görünür olan değerlidir; paylaşan, aktif olan, çevrim içi olan toplumsal anlam kazanır. Son görülmesi kapalı olan kişi, bu ideolojik düzene meydan okur. O, sessiz bir direnişçidir.
Bu açıdan bakıldığında, “son görülmesi kapalı birini görmek” arzusunun kendisi ideolojik bir refleks içerir: bilinmeyene tahammülsüzlük. Tıpkı kapalı kapılar ardında yürütülen siyasetin halkı rahatsız etmesi gibi, dijital görünmezlik de bireyleri huzursuz eder. Çünkü bilgi, modern insanın kontrol ilkesidir.
Kadınlar için bu görünmezlik çoğu zaman kendini koruma biçimidir — demokratik katılımın sınırlarını bilinçli şekilde çizmek. Erkekler içinse sessizlik, güç politikasıdır — stratejik bir geri çekilme. Bu iki yaklaşımın kesiştiği yerde, modern toplumun en temel çelişkisi belirir: “İletişim çağında görünmez olmak, gerçekten özgürleşmek midir yoksa dışlanmak mı?”
—
Vatandaşlık ve Dijital Şeffaflık: Gözden Uzak Olmak Suç mu?
Modern demokrasiler “şeffaflık” üzerine kuruludur. Ancak dijital dünyada bu kavram, gönüllü bir gözetim biçimine dönüşmüştür. Artık vatandaş, devlete değil; algoritmalara hesap verir. Son görülmesi kapalı olan birinin varlığı bile sistemin normlarına aykırı düşer; çünkü platformlar şeffaflıktan beslenir.
Dijital vatandaşlık, “her an erişilebilir olma” kuralını dayatır. Erişilemeyen, görünmeyen, offline olan; tıpkı sistem dışı birey gibi “şüpheli” konumuna düşer. Bu, yeni bir siyasal hiyerarşidir:
– Görünür olanlar, demokratik topluma dâhildir.
– Görünmeyenler, sistemin kıyısına itilir.
Bu noktada şu sorular kaçınılmaz hâle gelir:
– Gizlilik bir hak mı, yoksa sisteme direnmenin son biçimi mi?
– Dijital vatandaş, kendi mahremiyetini korurken kamusal alanla bağını koparıyor mu?
– “Son görülmeyi kapatmak” pasif bir tercih mi, yoksa politik bir eylem mi?
—
Sonuç: Görülmeyenin Gücü
“Son görülmesi kapalı olan birinin son görülmesini nasıl görürüz?” sorusu teknik bir yanıt değil, siyasal bir gerçeği arar. Görülmeyeni görmeye çalışmak, aslında iktidarı yeniden üretmektir. Çünkü bilgiye sahip olma arzusu, en eski iktidar dürtüsüdür.
Dijital çağın ironisi şudur: herkes birbirini izler ama kimse gerçekten özgür değildir. Görülmeyen, kaybolmaz; sadece farklı bir güç biçimine dönüşür. Belki de artık sormamız gereken asıl soru budur: “Gerçek güç, görülmekte mi saklı, yoksa görünmezliği sürdürebilmekte mi?”
—
Etiketler: #siyasetbilimi #iktidar #dijitalmahremiyet #gözetimtoplumu #dijitalvatandaşlık #kadınveerkekbakışı #ideoloji #özgürlükvegizlilik